فهرست مطالب

فن آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی - سال دوم شماره 4 (پیاپی 8، تابستان 1391)

فصلنامه فن آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی
سال دوم شماره 4 (پیاپی 8، تابستان 1391)

  • تاریخ انتشار: 1391/05/25
  • تعداد عناوین: 8
|
  • محمدعلی زکی صفحات 5-28
    اضطراب کامپیوتر، به مثابه خصوصیت فردی، یکی از موضوعات رایج در تحقیقات حوزه کامپیوتر بوده که در رفتارهای اطلاع یابی و فن آورانه افراد تاثیر منفی دارد. نقطه آغاز در تحلیل اضطراب کامپیوتر، استفاده از ابزارهای دقیق و معتبر در زمینه اندازه گیری آن می باشد. هدف مقاله حاضر، آزمون و اعتباریابی مقیاس اضطراب کامپیوتر بوده است. روش تحقیق، پیمایشی بوده و جامعه آماری، کلیه دانشبران آموزشگاه های کامپیوتر شهر اصفهان و نمونه آماری شامل 200 دختر و پسر بوده است. افراد با استفاده از روش نمونه گیری در چند مرحله به صورت طبقه ای (نیمی پسر و نیمی دختر) و تصادفی ساده انتخاب شده اند. ابزار پژوهش، مقیاس اضطراب کامپیوتر باندالوس و بنسون (1990) بوده که در تحقیقات متعدد خارجی تا سال 2012 از آن استفاده شده، ولی در ایران برای نخستین بار مورد آزمون و اعتباریابی قرار می گیرد. میزان پایایی ابزار (آلفای کرونباخ) برای کل، پسران و دختران به ترتیب 815/0، 84/0 و 788/0 بوده است. روایی سازه (تحلیل عاملی)، نشان داد که مقیاس اضطراب کامپیوتر قابل تقلیل در دو عامل هستند (دو عامل گرایش مثبت و گرایش منفی نسبت به اضطراب کامپیوتر). میزان اضطراب کامپیوتر در بین دانشبران در سطح کم ارزیابی شده و تفاوت معناداری در خصوص اضطراب کامپیوتر در بین دانشبران دختر و پسر مشاهده نشده است. نتایج پژوهش نشان داده که هرچه تجربه استفاده از کامپیوتر افزوده شده، به همان نسبت از میزان اضطراب کامپیوتر کاسته شده است. رابطه معناداری اضطراب کامپیوتر با تحصیلات افراد نشان نداده و لیکن داشتن کامپیوتر در خانه تاثیری معناداری در کاهش آن داشته است.
    کلیدواژگان: اضطراب کامپیوتر، اعتباریابی، دانشبران، آموزشگاه کامپیوتر، اصفهان
  • فریدون یزدانی صفحات 29-52
    هدف اساسی این پژوهش، طراحی ابزاری روا و معتبر برای سنجش مهارت های سواد اطلاعاتی دانشجویان در بافت نظام های آموزش از دور بوده است. روش تحقیق، توصیفی و از نوع پیمایشی بوده و جامعه آماری آن را کلیه دانشجویان دانشگاه پیام نور استان همدان در سال تحصیلی 91-1390، به تعداد 28530 نفر تشکیل می دادند. شیوه نمونه گیری، تصادفی خوشه ایبود و بر این اساس تعداد 387 نفر از دو مرکز، بر اساس فرمول نمونه گیری کرجسی و مورگان انتخاب گردید. برای جمع آوری اطلاعات، ابزاری به نام پرسش نامه سنجش سواد اطلاعاتی توسط محقق بر اساس معیارهای علمی و مبتنی بر طیف لیکرت ساخته شد. این ابزار دربرگیرنده 5 مولفه (مبتنی بر 5 استاندارد سواد اطلاعاتی) و 30 گویه است که آزمودنی باید آن را به شیوه خود - ارزیابی پاسخ دهد. برای مناسب سازی گویه های آن از توان افتراقی و برای بررسی روایی آن از روایی محتوایی، صوری و سازه (روایی همگرا و تحلیل عاملی) استفاده شد. بر این اساس، میزان همبستگی بین این آزمون و آزمون اصغرنیا (1388) در روایی همگرا 77/0 بود. هم چنین نتیجه تحلیل عاملی اکتشافی (به روش تحلیل مولفه های اصلی) بر روی پرسش نامه منجر به استخراج 6 عامل با واریانس تراکمی نزدیک 66 درصد گردید. برای تعیین میزان پایایی آن به شیوه همسانی درونی نیز از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شد که برای کل گویه ها 94/0 محاسبه شد. نتایج نشان داد که «پرسش نامه سنجش سواد اطلاعاتی» برای سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان در بافت نظام های آموزش از دور مناسب بوده و از روایی و پایایی لازم برخوردار است. نتیجه دیگر پژوهش نیز نشان داد که بین سن و سطح سواد اطلاعاتی دانشجویان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
    کلیدواژگان: سواد اطلاعاتی، پرسشنامه سنجش سواد اطلاعاتی، اعتباریابی، پایاسازی، دانشجویان دانشگاه پیام نور
  • رمضان جهانیان، شکوفه اعتبار صفحات 53-65
    هدف تحقیق حاضر، ارزیابی وضعیت آموزش مجازی در مراکز آموزش الکترونیکی دانشگاه های کشور از دیدگاه دانشجویان است که به روش توصیفی و به صورت پیمایشی اجرا گردید. جامعه آماری تحقیق، شامل کلیه دانشجویان شرکت کننده در مراکز آموزش های الکترونیکی دانشگاه های سراسری شهر تهران در سال تحصیلی 90- 1389 به تعداد 400 نفر بود. نمونه آماری، بر اساس جدول تعیین حجم نمونه مورگان، 196 نفر بود که به روش نمونه گیری هدف مند انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری داده ها، پرسش نامه محقق ساخته بود که بر اساس مقیاس پنج درجه ای لیکرت تهیه شد. یافته ها نشان داد که دانشجویان شرکت کننده در دوره های آموزش مجازی مراکز آموزش الکترونیکی دانشگاه ها از دسترسی به امکانات مراکز آموزش های مجازی، یادگیری از طریق این روش و کاربرد روش آموزش مجازی، رضایت داشتند؛ هر چندکه، نگرش مثبتی به دوره های آموزشی مجازی نداشتند.
    کلیدواژگان: آموزش، آموزش الکترونیکی، یادگیری، دانشگاه، رضایت دانشجویان
  • بی بی عشرت زمانی، محمد سعیدی، علی سعیدی صفحات 67-87
    پژوهش حاضر، با هدف بررسی تاثیر استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات بر میزان خودکارآمدی و انگیزش تحصیلی درس ریاضی دانش آموزان دختر سال اول دبیرستان های دولتی شهرستان ایذه انجام گرفت. روش پژوهش، شبه آزمایشی بود. در این پژوهش 40 نفر از دانش آموزان پایه اول دبیرستان های دولتی، با روش نمونه گیری خوشه ایچندمرحله ای انتخاب شدند و به روش تصادفی در دو گروه کنترل و آزمایش قرار گرفتند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسش نامه خودکارآمدی ماتیاس جروسلم و رالف شوارزر و نظامی و پرسش نامه انگیزشی ولرند، جهت پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری در دو گروه کنترل و آزمایش استفاده شد. گروه آزمایش، 9 هفته درس ریاضی را به صورت الکترونیکی و چندرسانه ای و گروه کنترل درس ریاضی را به روش سنتی آموزش دیدند. پس از آموزش، هر دو گروه از نظر میزان خودکارآمدی و انگیزش تحصیلی آزمون شدند. آزمون مجدد در دو ماه بعد از آموزش به عمل آمد. تجزیه و تحلیل نتایج تحقیق با استفاده از اندازه گیری مکرر نشان داد که پس از آموزش تفاوت معناداری در خودکارآمدی و انگیزش تحصیلی گروه آزمایشی در مقایسه با گروه کنترل ایجاد شد (001/0P ≥). گروه آزمایش بعد از دو ماه پس از آموزش برتری خود را حفظ کردند. بنابراین، نتایج پژوهش، بیانگر تاثیر مثبت استفاده از چند رسانه ای ها بر خودکارآمدی و انگیزش تحصیلی بود.
    کلیدواژگان: خودکارآمدی ریاضی، چندرسانه ای ها، درس ریاضی، انگیزش، فن آوری اطلاعات و ارتباطات
  • هوشنگ تقی زاده، مصطفی ضیایی حاجی پیرلو صفحات 89-112
    هدف این مطالعه، بررسی روابط مابین مولفه های به کارگیری فن آوری اطلاعات در دانشگاه ها و موسسات آموزشی می باشد. شاخص های به کارگیری موثر فن آوری اطلاعات و ارتباطات در دانشگاه ها و موسسات آموزشی و پژوهشی که در تحقیقات قبل شناسایی شده اند، به عنوان متغیرهای این تحقیق می باشند. در این مطالعه، چگونگی روابط شاخص های به کارگیری فاوا در جامعه مورد مطالعه (دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز) بررسی شده است. جمع آوری داده ها، توسط دو پرسش نامه محقق ساخته انجام پذیرفته که روایی و پایایی آنها به ترتیب با روایی محتوایی و آزمون مجدد مورد بررسی قرار گرفته شده است. تجزیه و تحلیل نهایی داده ها توسط نرم افزار MATLAB انجام شده است. نتایج نهایی، حاکی از اهمیت نقش شاخص خلاقیت در به کارگیری فاوا در جامعه مورد مطالعه می باشد و شاخص مذکور با میزان اثرپذیری بالا شناسایی شده است. هم چنین، مشخص گردید که دو شاخص: خلاقیت و سبک مشارکتی، دارای بیشترین میزان اثرپذیری مستقیم و غیرمستقیم از سایر مولفه های مورد بررسی می باشند. هم چنین، مولفه های سازمانی و فنی نیز با بیشترین میزان اثرگذاری شناسایی شده اند.
    کلیدواژگان: فن آوری اطلاعات و ارتباطات، شاخص های به کارگیری فن آوری اطلاعات، تکنیک دیماتل، خلاقیت، روش دلفی
  • مهدی شریعتمداری صفحات 113-129
    هدف پژوهش حاضر، شناسایی موانع به کارگیری فن آوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) در فرآیند یاددهی - یادگیری دانشجویان از دیدگاه اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی بوده است. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر گردآوری داده ها توصیفی از نوع همبستگی بوده است. جامعه آماری تحقیق، شامل کلیه اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، در نیمسال دوم تحصیلی 91-1390 می باشد که تعداد آنان 973 نفر بود. با مراجعه به جدول مورگان تعداد 177 نمونه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شد. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شد. روایی پرسش نامه از طریق روایی صوری و محتوایی و پایایی آن با اجرای آزمایشی پرسش نامه در نمونه ای با حجم 30 نفر از طریق آلفای کرونباخ برابر با 84/0 برآورد گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها در آمار استنباطی از ضریب همبستگی پیرسون، آزمون t تک نمونه ای استفاده شد. نتایج نشان داده است که دانش و مهارت اعضای هیات علمی در به کارگیری فاوا، اعتقاد آنان نسبت به تاثیر فاوا، برنامه ریزی درسی مناسب با اصول فاوا، وجود سخت افزار و وسایل آموزشی در دانشگاه، وجود فضا و امکانات مالی در دانشگاه در به کارگیری از فاوا در فرآیند یاددهی و یادگیری دانشجویان موثر است.
    کلیدواژگان: فن آوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا)، یاددهی و یادگیری، اعضای هیات علمی
  • سیدسجاد فضلی، سعید صفاریان، فاطمه هاشم نژاد صفحات 129-144
    پژوهش حاضر، با هدف بررسی تاثیر دوره های آموزشی فن آوری اطلاعات بر بهبود عملکرد کارکنان ستادی دانشگاه علوم پزشکی مازندران، با روش توصیفی پیمایشی انجام شد. جامعه آماری، متشکل از کلیه کارکنان ستادی (1024 نفر) و مدیران (113 نفر) دانشگاه علوم پزشکی مازندران بوده که از این جامعه، تعداد 281 نفر از کارکنان و 88 نفر از مدیران با استفاده از جدول کرجسی و مورگان به صورت تصادفی طبقه ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها، از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شد. به منظور تعیین روایی از قضاوت استادان این رشته استفاده گردید و میزان پایایی پرسش نامه از طریق محاسبه آلفای کرونباخ معادل 89/0حاصل گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با آمار توصیفی (محاسبه فراوانی، درصد، میانگین و انحراف استاندارد) و آمار استنباطی (آزمون های ناپارامتریک باینومیال و فریدمن) انجام گردید. نتایج حاصل نشان داد که آموزش فن آوری اطلاعات (ICDL) بر هر شش مولفه عملکرد (مهارت های جدید، دقت و اثربخشی در انجام کار، سرعت و مقدار انجام کار، موفقیت شغلی، جاذبه و علاقه مندی در انجام کار، استرس شغلی) تاثیر معناداری داشته و نهایتا موجب بهبود عملکرد کارکنان شده است.
    کلیدواژگان: دوره های آموزشی، فن آوری اطلاعات، بهبود عملکرد، دانشگاه علوم پزشکی مازندران
  • اصغر شریفی، امیرحسین محمدداودی، فاطمه اسلامیه صفحات 145-167
    پژوهش حاضر، به منظور بررسی رابطه بین میزان استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات با عملکرد دبیران در فرآیند یاددهی و یادگیری انجام شده است. روش تحقیق از نظر شیوه گردآوری اطلاعات توصیفی (همبستگی) و از نظر هدف، کاربردی بوده است. جامعه آماری پژوهش را کلیه دبیران مدارس متوسطه دخترانه شهر تهران به تعداد 12571 نفر تشکیل داده اند که حجم نمونه مطابق با فرمول کوکران 375 نفر برآورد گردید و این تعداد به شیوه نمونه گیری تصادفی ساده از بین جامعه آماری انتخاب شده است. ابزار گردآوری داده ها، دو پرسش نامه محقق ساخته فن آوری اطلاعات و ارتباطات با ضریب آلفای 79/0 و پرسش نامه عملکرد بر مبنای مدل هرسی و گلداسمیت با ضریب آلفای 81/0 در طیف پنج درجه ای لیکرت بوده است. داده های گردآوری شده به کمک روش های آمار توصیفی و استنباطی هم چون K-S، ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون و تحلیل واریانس از طریق نرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج به دست آمده نشان داد که بین میزان استفاده دبیران از فن آوری اطلاعات و ارتباطات با عملکرد آنها در فرآیند یاددهی و یادگیری رابطه معناداری وجود دارد و 6/60 درصد تغییرات متغیر وابسته تحقیق (عملکرد دبیران) را به ترتیب مولفه های استفاده از نرم افزارهای کاربردی، استفاده از پایگاه های اطلاعاتی و سپس استفاده از اینترنت تبیین می کنند. هم چنین، بین نظرات آزمودنی ها به هر دو مولفه تحقیق (استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات و عملکرد) از نظر سابقه تدریس، تفاوت معناداری مشاهده نشده است.
    کلیدواژگان: فن آوری اطلاعات و ارتباطات، عملکرد، یاددهی، یادگیری
|
  • Mohammad Ali Zaki Pages 5-28
    Computer anxiety is one of the current issues in computer researches. The starting point in computer anxiety analysis is the use of precise and reliable tools in measurement. The purpose of the study is testing and validating computer anxiety scales. The research method was a survey one. The statistical population included all male and female trainees of computer sciences in Isfahan. The sample consisted of 200 male and female trainees were selected through multi-stage simple random sampling method. Bandalos and Benson Computer Anxiety scale (1990) was used as the instrument to gather data. The reliability of the instrument was estimated through Cronbach Alpha for all male and female trainees 0/815; 0/84 and 0/78 respectively. Construct validity (factor analysis) showed that CAS can be reduced to two factors (positive and negative factor trend). CAS among the trainees was under estimated and there was no significant difference between male and female trainees. The results showed that the more the trainees use computer، the less anxiety they would have. There was no significant difference between computer anxiety and the level of education among the subjects; however، having a computer at home had significant effect in reducing anxiety.
    Keywords: Anxiety computer, Validity, Reliability, Students, Computer Institute, Esfahan
  • Fereidoon Yazdani Pages 29-52
    The aim of this research was to make a valid and reliable questionnaire for assessing the information literacy of distance learners. The statistical population of it included all students that enrolled in all branches of Payam-e-Noor University of Hamedan province. The total number of those was 28530 people. For sampling of subjects، a cluster sampling method was used. On the basis of this method، 387 subjects were selected based on Kerejsi and Morgan table. To gather data، a research-made questionnaire was used. This questionnaire was made based on the Likert scale (very high، high، moderate، low، and very low). The components of the instrument (questionnaire) included 5 standard competency of ACRL. The questionnaire is composed of 30 items in the form of self-report statements. To make the items suitable، discriminative power method was used، and to validate the items، content، formal and construct validity (convergent validity and factor analysis) were used. Based on the convergent validity، the correlation coefficient between this questionnaire and Asghrnia’s Questionnaire (2009) was 0/77. Also، results of explanatory factor analysis on the items of questionnaire led to extraction of 6 factors with a total cumulative variance explained nearly 66%. For making items reliable، the Cronbach’s alpha was used (a=0/94). Results show that the research-made scale (information literacy questionnaire) is a suitable and a reliable instrument for assessing the information literacy of distance learners. Moreover، other results of the research shows that there are a significant and positive correlation between learners’ level of information literacy skills and their age.
    Keywords: Information Literacy, The Questionnaire of Information Literacy Skills, Validating, Making Reliable, Students of Payam, e, Noor University
  • Shukufe Etebar Pages 53-65
    The Purpose of the present research was to evaluate the virtual education in virtual E-learning centers from students، viewpoints. The research method was a descriptive and survey one. The statistical population included 400 students participating in the E-learning centers in state Universities of town Tehran in 2009-2010 academic year the statistical sample consisted of 196 students who were selected through purposive sampling method based on Morgan table. The measurement device was a form of Likert scale five-choice researcher- made questionnaire. The findings of the research showed that the students participating in virtual E-learning centers were satisfied with the access to facilities of virtual training centers، learning through this method and using virtual education، though they did not have positive attitude towards virtual training.
    Keywords: Education, Virtual Education, Learning, Universities, Student Satisfaction
  • Bibi Eshrat Zamani, Mohammad Saidy, Ali Saidy Pages 67-87
    This goal of the present research was to study the effect of ICT on self-efficacy and motivation of first-year girl high school student in mathematics in Izeh. The research method was quasi –experimental one. Fourty (40) first-year girl high- school students were selected through multi-stage cluster random sampling method and were randomly divided into control and experimental groups. The instruments used for data-gathering were Matthias Jerusalem and Schwarzer Ralph self-efficacy questionnaire، Valrand motivational questionnaire for pretest and post-test، and follow-up one. The experimental group was taught mathematics electronically through multimedia-software for 9 weeks، and the control group was taught traditionally، through teacher- based instruction. Both groups were tested in terms of self-efficacy and academic motivation after the training. Re-test was performed two months after the training. By the use of repeated measures، the results showed that there was a significant difference between two groups based on their academic motivation and self-efficacy. The experimental group had better performance in both tests than control group. The results also revealed positive impact of multi-media on self-efficacy and academic motivation.
    Keywords: Math Self, efficacy, Multimedia, Math, Motivation, Information, Communication Technology
  • Houshang Taghizadeh, Mostafa Ziaei Hajipirloo Pages 89-112
    The aim of this study was to investigate the relationship among the components of using information and communication technology (ICT) applies in universities and educational centers. The indexes of effective use of ICT in universities and educational centers which had been recognized in previous researches were considered as the variables of research. In this study، the relationship among indexes of using ICT in the society under investigation (Islamic Azad University Tabriz Branch) was investigated. Data collection was done through two researcher-made questionnaires whose validity and reliability were examined through content validity and retest method respectively. The final analysis of the data was performed by means of MATLAB software. Final results showed the importance of creativity index in applying ICT. This index (creativity) was recognized with high influence ratio from others. Also، the results showed that creativity and participatory style had the highest influence ration among other investigated indexes. Finally، organizational and technical indexes were the most influential ones.
    Keywords: Information, Communication Technology (ICT), ICT Applying Indexes, DEMATEL, Creativity, Delphi Method
  • Mehdi Shariatmadari Pages 113-129
    The main goal of the present research was to study the barriers to using ICT in teaching-learning students from the viewpoint of faculty members of IAU، central Tehran Branch. This research was an applied one in terms of its goal، and a descriptive-correlational one in terms of its method. The statistical population included all faculty members (973 people) of IAU Central Tehran Branch in 2011-2012 academic years. Based on the Morgan and Kerjecie table، 177 subjects were selected as the sample through simple random sampling method. A research-made questionnaire was used to gather data. Its face and content validity was confirmed by experts، and its reliability was estimated 0/84 by using Cronbach Alpha method Pearson Coefficient correlation and one sample t-test were used to anslyze the data. The results indicated that faculty members'' knowledge and skills in using ICT، their belief in the effectiveness of ICT، appropriate curriculum based on ICT principles، availability of hard ware and other instructional tools، and appropriate space and resources in using ICT are effective in learning teaching process.
    Keywords: ICT, Teaching, Learning, Faculty Members
  • Seyed Sajjad Fazli, Saeeid Saffaryan, Fatemeh Hashemnejad Pages 129-144
    The aim of the research was to study the effect of IT training courses on improving the performance of the staff in Mazandaran Medical Science University. The research method was a descriptive survey one. The statistical population included all staffs (1024 subjects) and all managers (113 people). Among them، 284 staffs and 88 managers were selected through stratified random sampling method using Kerjecie and Morgan table. A researcher-made questionnaire was used to gather data. The validity of the questionnaire was confirmed by the experts and its reliability was estimated 0/89 through Cronbach Alpha coefficient. Data analysis was performed using descriptive and inferential statistics. Results showed that information technology training courses had significant effect on improving the performance of the staff.
    Keywords: Courses, Information Technology, Performance Improvement, Mazandaran Medical Science University
  • Asghar Sharifi, Amirhosein Mohammad Davoudi, Fatemeh Eslamieh Pages 145-167
    The aim of this study was to examine the relationship between the amounts of using ICT by teachers with their performance in teaching- learning process. The research method from data gathering point of view was descriptive (correlational) one، and in terms of purpose was an applied one. The statistical population included all 12571 teachers'' busy teaching in girl high schools in Tehran. 375 subjects were chosen as the sample based on Cochran''s formula and through random sampling method. Two researcher-made questionnaires were used for data gathering. The data were analyzed by descriptive and inferential statistics including K-S، Pearson correlation coefficient، regression and ANOVA using SPSS software. The results showed that there was significant relationship between the amount of using ICT by teachers with their performance in teaching-learning process، and 60/6 of dependent variable (teacher''s performance) can be explained by the use of applied soft ware، the use of data base، and the use of internet. Also there was no significant differences between teachers point of view based on teaching background.
    Keywords: Information, Communication Technologies, Performance, Learning, Teaching